Anetome Helena, het nuttigste slakje voor je aquarium

De Anetome Helena maakt op natuurlijkerwijze korte metten met een slakkenplaag. Het is ook een perfecte opruimer van je aquariumbodem.

Wie kent het niet! Kijk een slakje in mijn aquarium, het is wel een heel leuk klein slakje. Maar voor dat je door hebt, zijn deze leuke kleine slakjes met honderden echte plantenverdelgers geworden en ontsieren ze je aquarium. Nu zijn slakken nuttige dieren die algen, voer- en plantenresten en kadavers opruimen, maar op het moment dat je de tel kwijt raakt heb je echt een probleem.

Nu heb je sierslakken in alle maten, vormen en patronen, zolang je de populatie maar in bedwang kan houden is er niets mis mee. Of je nu een garnalen of een discusaquarium hebt voor elk doel is een passende slak(je) te vinden. Het is erg belangrijk, om je te verdiepen in de levenswijze van je aquariumbewoners. Want als je de verkeerde keuze maakt, dan kan het desastreuze gevolgen hebben voor je slakken.

Afbeelding: Twee appelslakken
Twee appelslakken die de spinazie erg lekker vinden!

Natuurlijke vijanden van slakken

Nu zijn er ook aquariumbewoners die slakken op hun menukaart hebben. Je kan deze dieren ook inzetten als slakken verdelgers. Het zoetwater kogelvisje (Colomesus psittacusis) is een van de bekendste slakkenetende visjes. Het probleem is dat het visje slakken nodig heeft om te overleven. Als de slakken voorraad afneemt, dan kan het visje op agressieve wijze aan de vinnen van andere vissen peuzelen. Het leuke visje is dan opeens minder leuk, voor de overige bewoners.

Natuurlijk kan je ook andere soorten vissen inzetten, om een slakkenplaag te bestrijden. Er zijn de verschillende Botia soorten (bv. Botia macracantha) die slakken eten, die minder veeleisend zijn dan kogelvissen. Het enige probleem is dat het groepsvisjes zijn, die je minimaal per vijf moet houden. Dat is leuk als je de ruimte hebt, maar voor de kleine aquaria is dit ook geen optie.

Handmatig verwijderen van slakken

Het handmatig verwijderen lijkt de gemakkelijkste optie. Helaas werkt dit systeem zelden! Voordat je de plaag hebt waargenomen is het kwaad al geschiet. Bij een echte slakkenplaag heb je het probleem dat je niet alleen de slakken moet verwijderen maar ook de nieuwe legsels. Juist dit laatste is erg moeilijk.

Afbeelding: De eitjes van de appelslak
De eitjes van de appelslakken worden bovenwater gelegd!

Bij een appelslak kan je het legsel nog wel opsporen als het binnen het gezichtsveld zit. Maar bij kleinere slakkensoorten is dit naar een speld in een hooiberg zoeken. Het enige voordeel van het handmatig verwijderen is dat je de populatie in bedwang kan houden.

Slakkenvallen

Dit is een handig hulpmiddel dat een groot aantal slakken kan vangen. Helaas is dit ook maar een hulpmiddel, dat je in combinatie met een ander methode moet gebruiken. Het principe is eenvoudig, je plaatst een beetje voer in de slakkenval. (slakkenvoer tabletten, komkommer, courgette, aardappel, mosselvlees) De slakken komen op het voer af en worden op de terugweg tegen gehouden door het val mechanisme. Het probleem is dat het slakje wel het voer moet vinden. Op het moment dat er voldoende voer aanwezig is, (meestal bij een slakkenplaag) is de kans klein dat de slakken jou slakkenvalvoer prefereren. Je moet het als ondersteuning beschouwen die 24 /7 zijn werk doet.

Het beste kan je de slakkenval in de avond plaatsen, net voordat het licht uit gaat en als het licht weer aan gaat verwijder je de slakkenval met de gevangen slakken. Op deze wijze zorg je er voor dat het slakkenvoer niet de waterkwaliteit verslechterd. Bovendien verklein je de kans dat kleine visjes, kreeftjes en garnalen in de val lopen, want deze zijn meestal overdag actief. Persoonlijk vind ik een slakkenvallen vol met slakken niet het mooiste gezicht, dus overdag haal ik hem er uit.

Afbeelding: JBL LimCollect II
JBL LimCollect II – Voor het vangen van ongeliefde slakken, garnalen of kreeftjes in het aquarium

Doe-Het-Zelf project Aquarium slakkenval

Nu kan je ook zelf een eenvoudige slakkenval maken van een 500ml petflesje. Het enige wat je nodig hebt is een leeg petflesje en een schaar waarmee je de fles kan inkorten. Het gat in de dop kan je boren met een  12 mm boortje. Ook je kan met de schaarpunt een gaatje prikken en vervolgens de gat vergroten met de schaar.

Aquarium-slakkenval-versie-d

Stappenplan

  1. Neem een schone petfles van 500 ml en verwijder het etiket;
  2. Knip of snij de petfles op 1/3 door;
  3. Boor een gat van ≈ 12 mm in de petflesdop;
  4. Plaats een stukje komkommer, courgette, aardappel of mosselvlees in het onderste deel van de petfles;
  5. Duw het bovenste deel van de petfles omgekeerd in het onderste deel van de petfles;
  6. Plaats de petfles maximaal 24 uur op de aquariumbodem;
  7. Verwijder de petfles uit het aquarium en maak de petfles schoon;
  8. Ga naar stap 4.

Chemische oorlogvoering

Dit is een middel dat je eigenlijk niet wilt gebruiken. Het lijkt simpel maar er kleven meer nadelen aan dan voordelen. Als eerste moet je de oorzaak van de slakenplaag aanpakken. Matig voeren, regelmatig de bodem afzuigen en handmatig verwijderen, zijn nog steeds de beste bestrijdingsmiddelen. Het probleem met die chemische oorlogvoering is dat het middel vaak niet alleen de slakken dood maakt, maar alle ongewervelden in het aquarium, dus ook de eventueel aanwezige garnaaltjes, mossels en kreeftjes zullen de geest geven. Bovendien kunnen gevoelige plantensoorten de chemische oorlogvoering slecht verdragen.

Je bent wel van de slakjes af, maar je moet de kuur meestal herhalen om de mogelijke nieuwe aanwas ook te vernietigen. Eigenlijk krijg je er een extra probleem bij, want de dode slakken moet je wel verwijderen. Doe je dit niet dan kunnen de rottende lijkjes je waterwaarden snel doen verslechteren.

Intermezzo
Er zijn sierslakjes die in een aquarium zich niet vermeerderen, dus van deze soorten heb je ook geen last. Als je denkt dat je twee geslachten nodig hebt voor nakomelingen dan heb je het mooi mis. Het leeuwendeel van de 60000 slakken soorten kunnen zich zowel geslachtelijk als ongeslachtelijk voortplanten. Ongeslachtelijke voortplanting gebeurt dan via zelfbevruchting, waarbij de slak haar eigen eieren bevrucht.

Anetome Helena het slaken etende slakje

Gewone naam(en): Anetome helena, Clea helena

Afbeelding: Anetome Helena

Taxonomische indeling
Rijk:
            Animalia (Dieren)
Stam:         Mollusca (Weekdieren)
Klasse:       Gastropoda (Slakken)
Clade:        Neogastropoda
Familie:     Buccinidae
Geslacht:  Clea
Soort:        Clea Helena (Philippi, 1847)

Verspreidingsgebied
Deze soort komt voor in Zuidoost-Azië, vooral in Maleisië, Thailand en in het Toba meer op het Indonesische eiland Sumatra.

Voedingsgewoonten
Net als alle slakken in de Neogastropoda (1), deze soort vleesetend. Het voedt zich met wormen en buikpotigen, en staat bekend als de “sluipmoordenaar” Deze slakken kunnen grotere slakken aanvallen en als voedsel zien bovendien kunnen zij hun prooi ook begraven.

(1)  De Neogastropoda is een clea binnen de Gastropoda en vallen daarbinnen weer onder de Caenogastropoda en Hypsogastropoda. De huidige indeling is gebaseerd op die van Bouchet & Rocroi uit 2005 en eventuele wijzigingen daarop.

Kenmerken

  • Deze slak wordt ongeveer 20-35 mm groot, maar dit is sterk afhankelijk van levensomstandigheden. In het aquarium worden de maximale grootte zelden bereikt.
  • De schelp, is conisch gevormd en heeft een donkerbruin/geelbruin strepenpatroon. De slakken zullen zich vaak verschuilen in het substraat. De slurf van het slakje is soms zichtbaar boven de grond. Heeft hij eenmaal een prooi waargenomen dan gaat hij er actief achter aan.
  • Met zijn slurf zuigt hij het slachtoffer helemaal of gedeeltelijk leeg. Het is een actief slakje dat goed in staat is om slakkensporen te volgen. en deinst er niet voor terug om de prooi te achtervolgen.
  • Zijn er geen prooien te vinden, dan voedt de slak zich met afgestorven plantendelen, algen en overtollig visvoer.

Reproductie

Anetome Helena bestaat uit gedefinieerde mannelijke en vrouwelijke individuen die niet tweeslachtig zijn. Op dit moment is het niet bekend hoe wij de man of vrouw kunnen onderscheiden.

Als een mannelijke en vrouwelijke partner de daad verrichten dan kan dit enkele uren duren. Het vrouwtje legt verscheidene duidelijke eiercapsules die vierkant van vorm zijn. ( 1,0 tot 1,5 mm). Elke eiercapsule bevat een enkel klein geel ei. De eiercapsules worden over het algemeen gelegd op vaste oppervlakken en op de stam van de planten. De bevruchte eieren komen na enkele weken uit.

Waterwaarden
Temperatuur:    18 – 30°C
Hardheid:            KH 2 – 15
Zuurgraad:          pH 6,5 – 7,5

Mijn ervaring met Anetome Helena

Om eerlijk te zijn is het echt een sluipmoordenaar, die zijn werk grondig doet. Om te beginnen is het een slakje dat erg nuttig is, want hij verminderd de ongewenste slakkenpopulatie aanzienlijk bovendien is het echt een opruimer. Ik zie geregeld een kluitje Helena’s op voer resten of op het kadaver van een klein visje. Zij woelen de aquariumbodem goed om, zodat het goed luchtig blijft. Als je denk dat je Helena populatie verdwenen is, dan heb je het goed mis.

Dit is het enige wat overblijft van een dode Corydoras Sterbai

Op het moment dat ik mijn vissen voer, zie ik binnen een half uur de Helena’s verschijnen. Zij peuzelen hoofdzakelijk het voer op waar mijn grote vissen niet bij kunnen. Je moet wel wat geduld hebben met dit slakje, want de eetlust van dit slakje kent zijn beperkingen. Het enige voordeel van deze beperking is, dat deze slakken zich langzaam vermeerderen ook als er een overschot aan voedsel aanwezig is.

In mijn aquarium zag ik de populatie van enkelen oplopen naar honderden. Ja ik was van mijn ongewenste slakken af, maar had nu een overschot aan Helena’s. Om het overschot te beperken heb ik veel van deze slakjes aan andere aquariumliefhebbers gegeven.

Afbeelding: baby Anetome Helena
Deze baby Anetome Helena is maar 0,3 mm breed!

De populatie is het grootst als ik jonge discusvisjes heb. De Helena’s maken korte metten met de voerresten. Wat opvalt is, dat zij verzot zijn op mosselvlees. Voor dat je het weet is het mosselvlees bedolven onder de Helena’s.

Eigenlijk heb je maar 5 tot 10 Helena’s nodig om te beginnen. De eerste maand zal je niet veel resultaat van het slakje merken. Maar als je goed kijkt kom je steeds meer lege slakkenhuizen tegen. Heb je een Nano aquarium dan heb je voldoende aan een á twee Helena’s.

Lege slakenhuisjes kan je met de hand verwijderen of gewoon opzuigen tijdens het onderhoud. Ik gebruik zelf een overloop emmer voor dit doel. Tijdens het afzuigen van de bodem verdwijnen de lege slakenhulzen in de emmer en niet in het riool. Helaas zuig ik ook wel eens een levende Helena op.

Na de onderhoudsbeurt kijk ik in de emmer of er nog levende Helena’s aanwezig zijn. Deze gooi ik weer terug in mijn aquarium. Ik heb gemerkt dat dit een zeer doeltreffende methode is om lege slakenhuisjes te verwijderen.

Lees meer over: Schoner afvalwater met een afhevel-emmer

Op het moment dat er minder voer aanwezig is dunt de Helenapopulatie zich zelf uit. Anetome Helena wordt ongeveer 2 tot 5 jaar oud. Dit is echter lastig te controleren, zolang ze geen rugnummer hebben.

Het enige nadeel dat ik kan vinden, is dat je geen (kleine) sierslakken in je aquarium kan houden de rest zijn alleen voordelen.

Tags:
Heeft u vragen of opmerkingen?

Heeft u vragen of opmerkingen? Laat dan een bericht achter in het Reactieveld. Wij proberen uw bericht zo snel mogelijk (binnen 24 uur) te beantwoorden.

Doe mee met de conversatie

  1. Een aantal maanden geleden heb ik mijn aquarium leeggehaald (vanwege 2 vissoorten die zich voortplantten en plagen werden) en opnieuw ingericht. Rust in de tent. Na een maand weer planten geplaatst en nog een paar maanden later de eerste vissen er in. Een Kempvis en een flinke school Kardinaal tetra’s. Vlak daarvoor had ik een grote slak gezien in de bak. Eentje met een groot (12-14mm) rond slakkenhuis. Ik dacht; dat wordt een plaag, zal ik gif kopen? Googelend kwam ik op deze pagina terecht en daar werd ik gerust gesteld; eigenlijk kunnen slakken niet zoveel kwaad en is slakkengif onwenselijk. Inmiddels zijn we weer anderhalve maand verder en sinds een week of anderhalf is mijn bak bezaaid met kleine slakjes. Het viel mij daarnaast ook op dat de Kardinaaltjes “angstig” waren/zijn; ze blijven dicht bij elkaar in 1 hoek van de bak. Ook merkte ik dat ze in aantal begonnen af te nemen. Ik heb met Esha2000 gewerkt en dat leek weinig uit te halen. Gisteravond vistte ik weer een dode tetra uit de bak en ditmaal zag ik er twee van die kleine slakjes op zitten. Volgens mij is er een verband en ik ga nú slakkengif kopen. Mijn Kardinaal-school is inmiddels afgenomen van ruim 20 naar een stuk of 12. In anderhalve week.
    Dat wilde ik even vermeld hebben onderaan je slakkenvriendelijke betoog 😉

    1. Een slakkenplaag bestrijden met alleen Anetome Helena slakken is een kwestie van lange adem, want elke Helena kan maar een beperkte hoeveelheid slakken verwerken. Als er voldoende eten (ongewenste slakken en voerresten) aanwezig is dan vermeerderen de Helena redelijk snel. In het begin moet je de ongewenste slakken zo veel mogelijk met de hand verwijderen. Uiteindelijk zullen de ongewenste slakken de strijd verliezen van de Helena’s.

      Dode visje zoals Kardinaaltetra’s en kleine grondbewoners worden binnen een dag opgeruimd door mijn Helena’s. In mijn twee meter aquarium zitten soms 15 Helena’s op een karkas. Natuurlijk moet je de doden vissen zo snel mogelijk verwijderen maar soms ben ik gewoon te laat.

      Als je Kardinaaltetra’s zielig in een hoekje zitten en een voor een uitvallen dan wordt het meestal veroorzaakt door stress. Zo kan een kempvisje zijn territorium agressief verdedigen met het gevolg dat de Kardinaaltetra’s zielig in een hoekje zitten. Ongewenste parasieten en bacteriën en slechte waterwaarden kunnen ook stress veroorzaken!

      Het vervelende is dat uitvallen van je vissen lastig te bepalen is en voor een goede diagnose is meestal microscopisch onderzoek noodzakelijk. De kans dat de slakken je vissen aanvallen is erg klein want de slakken zijn gewoon te langzaam voor een echte aanval. Slakken kunnen wel ongewenste parasieten, bacteriën en schimmel bevatten maar dat geldt ook voor aquariumplanten, hout, vissen en overige bewoners.

      Slakken bijeenkomst

      De jaarlijkse Anetome Helena bijeenkomst in mijn aquarium. Door de slakken te verzamelen en op een locatie te leggen kan ik de lege slakkenhuizen eenvoudig verwijderen. (De levende slakken gaan opzoek naar voedsel!)

  2. Hallo Erno,

    kan het zijn dat Helena’s zich ook tegoed doen aan de eitjes van bijvoorbeeld de corydora?

    Vr.gr. Ron

    1. De Anetome Helena mag dan wel bekend zijn als een slakken etende slak maar het is ook een echte rover. Op het moment dat er minder slakken op het menukaart staan zal de Anetome Helena naar alternatieven zoeken. Voerresten, kadavers en eitjes van aquariumbewoners staan gewoon op de menukaart. Maar ook nietsvermoedende garnalen vallen soms ter prooi! Over het algemeen valt de schade erg mee, aangezien één Anetome Helena een beperkte eetlust heeft. Als groep kunnen ze met gemak een legsel eitjes verslinden.

      Mijn ervaring is dat je beter geen Anetome Helena in een kweekbak kan plaatsen. Bij een gezelschapsaquarium verhuizen wij de eitjes naar een ‘Ziss Egg Tumbler’ waar de slagingskans veel groter wordt. De uitgekomen jongen verhuizen wij naar een ‘Ziss Breeding Box’ daar kunnen zij in alle rust opgroeien. Helaas kan je deze maatregelen niet altijd uitvoeren omdat je gewoon te laat bent. Over het algemeen geven Anetome Helena alleen maar voordelen.

      Ziss -  Egg Tumbler en Breeding Box

  3. Hallo Erno ,
    Eten de Anetome Helena slak ook vissen?
    Deze week zagen we een levende Otocinclus vittatus opgegeten worden door de slak. Gebeurt dit vaak?
    Ik heb ook corrydoras panda ‘s zitten zijn mijn corydorassen wel veilig? Wat is u ervaring?

    Vr. gr. Eline

    1. Anetome Helena slakken zijn echte aaseters die slakken, jonge garnalen en viseitjes verorberen. Het zijn perfecte opruimers die voerresten een doden visje verorberen. Op levende visjes jagen lijk mij onwaarschijnlijk aangezien de snelheidsverschillen veel te groot zijn. Dat ze zeer verzwakte vissen op de bestellijst hebben staan kan ik mij nog voorstellen. Wat betreft Corydoras Panda’s geen enkel probleem in onze aquaria.

  4. Ik heb een helena slakkenplaag.
    Hoe kom ik daar vanaf.
    Heb er 3 ingezet zon jaartje geleden, en nu overal kleine helena,s.
    Ik wil er graag vanaf.
    Overigens heb ik geen andere slakken meer.

    1. Als de ongewenste slakkenplaag door de Anetome Helena’s is bestreden dan zal de populatie Anetome Helena’s op een natuurlijke manier afnemen. Aangezien de Anetome Helena slak vijf jaar oud kan worden is een natuurlijke afname een kwestie van een lange adem.

      Wil je het aantal Anetome Helena slakken snel verminderen dan moet je de slakken handmatig verwijderen. Een plastic slakkenlokdoosje met wat voer is een effectief hulpmiddel bij dit proces. Zorg er wel voor dat er zo min mogelijk voedsel en plantenresten aanwezig zijn in het aquarium.

      Wil je alle Anetome Helena slakken verwijderen dan moet je ze dagelijks de slakken verwijderen. Anetome Helena slakken met bestrijdingsmiddelen verminderen is een tijdelijke oplossing en het is slecht voor ecosysteem van je aquarium.

  5. Hoe kweek je deze slak ik heb er 10-25 en een aquarium vol eieren ervan, zeker 1 jaar zitten ze erin. Maar nog nooit ook maar 1 jonge helena slak gezien. Aan de vissen ligt het vrijwel zeker niet, het zijn 3 discussen van +-10 cm. Deze discussen bijten zelden de slakken, en de eieren heb ik ze ook nog nooit zien opeten.

    1. Als je met Anetome Helena’s wilt kweken dan heb je zowel mannetjes als vrouwtjes nodig voor een geslaagde voortplanting. Helaas is het vrijwel onmogelijk om mannetjes en vrouwtjes van elkaar te onderscheiden. De enige oplossing is het starten met een grootte groep Anatome Helena’s. Lukt het niet met de huidige groep dan is het verstandig om de groep uit te breiden met nieuwe aanwas.

      Een tweede vereiste is dat er voldoenden voer, lees ongewenste slakken aanwezig zijn voor de slakken. De Anatome Helena is een echte aas eter, maar kan ook overleven op een proteïnerijk dieet. Levend aas, zoals jonge garnalen en visjes worden niet vermeden als zij de kans krijgen. Voerresten van zowel droog als diepvriesvoer, overleden slaken en visjes behoren allemaal tot de mogelijkheden.

      Parende slakken kan je makkelijk waarnemen want het liefdesspel kan wel een halve dag duren. De eitjes kan je meestal op harde oppervlakten vinden maar zijn lastig te vinden met het blote oog. De jonge Helena’s zal je pas waarnemen als zij uit het substraat komen. Dit kan enkele maanden tot een half jaar duren voordat je ze werkelijk kunt waarnemen. De kleinste Helena’s die ik op het zand heb waargenomen waren ongeveer 4 mm groot.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.