De filosofie van het water verversen
Iedere discusliefhebber heeft zijn eigen methode voor het verversen van aquariumwater. De een sleept met emmertjes water en de ander zweert bij een volledig geautomatiseerd waterverversingssysteem. Aquariumwater kan nooit vers genoeg zijn. Water verversen is geen wetenschap, je moet het gewoon doen!
De meeste wildvang (discus)vissen zijn afkomstig uit rivieren waar een gematigde stroming staat. Zelfs bij de monding van dergelijke rivieren is de aanvoer van vers water nog zo groot dat wij eigenlijk kunnen spreken van ideale omstandigheden. Mochten de omstandigheden ter plaatse wat minder worden, dan zullen de vissen naar een betere locatie zwemmen. Is dit niet mogelijk dan zullen de vissen uiteindelijk uitsterven in dit gebied.
Met onze aquaria willen we eigenlijk een stukje natuur nabootsen, maar hoe goed je ook je best doet, ons filtersysteem kan nooit op tegen het ecosysteem van moeder natuur. Een permanent waterverversingssysteem zou het mooiste zijn, maar is in de praktijk zelden te realiseren. Ten eerste moet het water op de juiste waterwaarden worden gebracht en er moet een permanente in- en afvoer in het aquarium aanwezig zijn. Afgezien van de complexiteit van dergelijke installaties zullen de operationele kosten niet gering zijn.
Voor ons aquarianen blijft een simpel filtersysteem nog steeds een goede optie. Het enige nadeel van deze methode is dat wij wel geregeld water moeten verversen omdat zelfs de beste filtersystemen niet alle schadelijke stoffen uit het water kunnen filteren.
Alleen de echte dagdromers onder ons menen het beste filtersysteem te hebben en dat is een systeem dat het water voor 100% zuivert. Het enige wat zij moeten doen is het verdampte water aanvullen met regenwater of gedistilleerd water. Er zijn zelfs mensen die zuiver bronwater uit een fles gebruiken voor hun aquarium. Dit allemaal onder het moto ‘wat je er niet in stopt, hoef je er later ook niet uit te halen.’ Helaas gaat deze vlieger niet op want vissen, planten, algen en bacteriën creëren allemaal afvalstoffen
Het filtersysteem
Bij elk type aquarium is wel een passend filtersysteem te vinden. Nano aquaria hebben soms een intern filtertje dat voldoende is voor deze toepassing. Door de geringe bezetting en het kleine volume van het aquarium is het wekelijks water verversen geen enkel probleem.
Het probleem ontstaat bij de grotere aquaria met een intern filtersysteem. Niet dat deze filtersystemen slecht zijn, maar de meeste hobbyisten hebben de gewoonte om te veel vissen in het aquarium te plaatsen en te weinig water te verversen.
Aquaria met een intern filtersysteem die je niet in zijn geheel kunt verwijderen voor het onderhoud zijn ‘echte’ vuil verzamelaars. Tijdens het onderhoud moet je bij deze filters het vuile filtermateriaal verwijderen (al dan niet voorzien van een mandje) met als gevolg dat een deel van het vuil weer in het water spoelt. Door de constructie van dergelijke filters is de behuizing lastig schoon te maken. De gevolgen zullen bij de meeste mensen wel bekend zijn. Bij het terug plaatsen van het filtermateriaal zal het achtergebleven vuil weer in het aquarium spoelen. Dit is niet erg praktisch als je bedenkt dat je eerst met veel pijn en moeite het vuil hebt verzameld.
Externe filtersystemen
De externe filtersystemen kan je verdelen in twee groepen namelijk de bekende potfilters en de externe biologen. De externe filters hebben het voordeel dat er meer zwemruimte over is voor de vissen en daarnaast zijn ze makkelijker te onderhouden. Voor een potfilter geldt dat de filtercapaciteit veel groter is dan de interne filtersystemen. Er zijn natuurlijk wel grenzen, maar voor aquaria vanaf 50 liter tot 1500 liter zijn er voldoende passende potfilters te vinden.
Op onderstaande afbeelding zie je een configuratie voor een discusaquarium met twee potfilters, CO2 bemesting, nitraat- fosfaatfilter en een UV-C lamp. Deze combinatie is uiterst geschikt voor aquariumkasten waar een externe bioloog niet in past.
Aansluitschema-Vision-450-versie-cBij dit ontwerp is de 3D achterwand niet afgebeeld. De uitvoer van de potfilters, de nitraat- fosfaatfilter en de UV-C lamp zitten achter de 3D achterwand. Via een RVS rooster (links) kan het gefilterde water naar het aquarium stromen. Door deze constructie zijn de leidingen en de verwarming netjes weggewerkt en is er een constante stroming (gele pijlen) achter de achterwand. De waterinlaat naar de potfilters zit aan de voorkant van de 3D achterwand (linksboven en rechtsonder). Met de kranen A, B en C kan je de doorvoersnelheid naar de nitraat- fosfaatfilter en de UV lamp regelen. Alle filters kunnen eenvoudig losgekoppeld worden voor het schoonmaken van de filters.
De bioloog
Wil je een grotere filtercapaciteit, dan ontkom je niet aan een externe bioloog. Het grootste voordeel van dergelijke filtersystemen is dat ze weinig onderhoud nodig hebben. Wil je meer luxe dan kan je de bioloog ook via een overloop aansluiten op het riool en dat is dan een kleine stap naar een automatisch verversingssysteem. Dit lijkt een luxe, maar als je honderden liters water per week moet verversen dan is deze investering voor het gebruikersgemak heel veel waard. Natuurlijk zullen er mensen zijn die het liefst emmertjes water tillen. Voor die mensen heb ik nog een tip…. Wat dacht je van een tuinslang?
Mijn-aquarium-PVC-leidingen-versie-cHet ontwerp van de bioloog is iets anders dan de gebruikelijke Nederlandse biologen met twee tussenschotten tussen de verschillende filtercompartimenten. Door maar één tussenschot te gebruiken is er meer ruimte gecreëerd voor het filtermateriaal!
Tips!
- Schrijf met een watervaste stift de onderhoudsdatum op het glas van de bioloog. Op deze wijze kan je makkelijk achterhalen wanneer de laatste onderhoudsbeurt is geweest.
- Start het onderhoud met het eerste compartiment en maak maar één filter compartiment per week schoon; zo blijft de filter capaciteit zo constant mogelijk.
- Vervang geregeld de witte watten en wacht dus niet tot het echt zwart ziet!
Andere filtersystemen
Er zijn natuurlijk andere type filtersystemen, maar deze kom je niet vaak tegen bij de gemiddelde aquariaan. Je kan hierbij denken aan beadfilters, zandfilters, wervelbedfilters, ozon installaties en kunstharsen die specifieke afvalstoffen kunnen filteren. Een ding is zeker, hoe specifieker je op bepaalde afvalstoffen gaat filteren hoe complexer het geheel wordt. En dit maakt het voor de gemiddelde aquariaan niet makkelijker.
Meten is weten
Uit de praktijk is gebleken dat de meeste mensen pas de waterwaarden gaan meten wanneer er problemen zijn. Ook bij onze hobby geldt dat ‘je kan beter voorkomen dan genezen.’ De kosten van een testsetje zijn veel lager dan de kosten van het herstellen van de schade. Je kan natuurlijk ook overdrijven door een heus laboratorium in te richten, maar een simpel testsetje met testtrips voldoet vaak goed als eerste indicatie. Wil je nauwkeur
iger testen dan zijn de uitgebreidere testkoffers met druppeltesten een betere optie. Na het testen van de waterkwaliteit moet je de gemeten waarden ook kunnen interpreteren. In onderstaande tabel staat een overzicht met meetwaarden waaraan een gemiddeld aquarium moet voldoen.
| Parameters | Omschrijving | Zoetwater waarden | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| Kh | Carbonaat hardheid | 5 – 12 DH | Basismeting, altijd meten |
| Gh | Gezamenlijke hardheid | 8 – 20 DH | Basismeting, altijd meten |
| Temp. | Temperatuur | 24 – 28 °C | Basismeting, altijd meten |
| Ph | Zuurgraad | 6,5 – 7,5 | Basismeting, altijd meten |
| NH4 | Ammonium | < 0,25 mg/l | Vissterfte |
| CU | Koper | < 0 – 0,3 mg/l | Vissterfte |
| NO2 | Nitriet | < 0,1 mg/l | Vissterfte |
| O2 | Zuurstof | 5 – 8 mg/l | Vissterfte |
| Ec | Elektrische geleidbaarheid | 200-800 µs | Algen- en plantengroei |
| F04 | Fosfaat | < 1 mg/l | Algen- en plantengroei |
| FE | IJzer | 0,05 – 0,2 mg/l | Algen- en plantengroei |
| NO3 | Nitraat | < 50 mg/l | Algen- en plantengroei |
| SiO2 | Silicaat | < 2 mg/l | Algen- en plantengroei |
Let op!
- Een nitraatgehalte tot 200 mg/l is niet gevaarlijk voor de vissen; maar nitriet, zelfs in kleine concentraties (meer dan 0,5mg/l) is uiterst giftig voor de vissen!
- Koper (Cu) behoort tot de zeer giftige zware metalen die al in kleinste hoeveelheden dodelijk zijn voor vissen en micro-organismen. In de ziektebestrijding wordt gebruik gemaakt van deze eigenschap. Ectoparasieten, bijvoorbeeld Oodinium, kunnen met succes worden vernietigd met een koperconcentratie van 0,3 mg/l. Normaal mag koper echter nooit meetbaar zijn in het water. Er zijn verscheidene oorzaken van koper in leidingwater zoals koperen waterleidingen, boilers die voor een deel van koper zijn gemaakt, pompen met koperen onderdelen en dakgoten van koper waarin regenwater wordt opgevangen voor gebruik in het huishouden.
Observeren
Wanneer je voldoende kennis hebt (ervaring), dan kan je aan het gedrag van de vissen zien hoe hun leefomstandigheden zijn. Tollende vissen en vissen die naar lucht happen is een heel slecht teken. Ook aan de planten en de algen kan je aflezen hoe de leefomstandigheden zijn. Het nadeel van deze twee indicatoren is wel dat ze alleen een lange termijn indicatie aangeven.
Het probleem bij het vaststellen van subtiele veranderingen is alleen weggelegd voor de ‘echte kenners.’ Deze hobbyisten hebben over het algemeen zelden problemen.
Natuurlijk moet je het gedrag van de vissen ook kunnen ‘lezen.’ Er is een duidelijk verschil tussen het schudden van balsemende vissen en vissen die last hebben van parasieten. Stil in een hoekje zittende discusvissen is meestal een slecht teken, maar een L-nummer die zich schuil houdt vertoont weer natuurlijk gedrag.
Voorbereiding water verversen
Voordat wij met verversen kunnen beginnen zal je eerst een aantal zaken moeten weten:
- Wat zijn de waterwaarden van het leidingwater;
- Wat zijn de optimale waterwaarden voor onze biotoop of ons aquarium;
- Wat zijn de huidige waterwaarden in het aquarium;
- Wat is het watervolume van het aquarium;
- Welk type filtersysteem wordt gebruikt.
De kwaliteit van ons Nederlandse drinkwater is over het algemeen goed genoeg voor gebruik in aquaria. Wil je meer weten over de samenstelling van ons drinkwater dan kan je de waarden bij je drinkwater leverancier opvragen. Nu is het wel zo dat de waterwaarden thuis iets af kunnen wijken van de gemeten waarden bij de leverancier omdat deze waarden seizoensgebonden zijn. Er zit dus niets anders op dan de waterwaarden zelf te controleren. Dit hoef je natuurlijk niet elke keer te doen maar eens per kwartaal even checken kan geen kwaad. En wanneer wij weten wat de waterwaarden zijn dan kunnen we beginnen met het verversen.
Bij de volgende voorbeelden gaan wij ervan uit dat het verse water (kraanwater) een ideale samenstelling heeft. De nitriet, nitraat, fosfaat, silicaat waarden zijn nagenoeg nul en de overige parameters zijn gelijk aan het water van het aquarium. In de tabellen kan je aflezen hoeveel procent van het water per keer wordt ververst en hoeveel vuil water nog aanwezig is na de waterverversing. Of je nu meerdere keren per dag, elke dag of eens per week ververst maakt bij deze tabellen niet uit.
Let op!
- Wil je echt de invloed van het verversen berekenen, dan zal je de dagelijkse vervuiling ook moeten weten. In de tabellen is hier geen rekening mee gehouden omdat dit bij elk aquarium anders is.
- In het verse water zitten nagenoeg geen vervuilingen maar in de praktijk kan dit anders zijn. Hierdoor kunnen de gemeten waarden afwijken van de theoretische waarden die in de tabellen staan.
- Alle waarden zijn procenten!
Als voorbeeld hebben wij een aquarium van 450 liter waarbij de nitraat waarde 100 mg/l is. In het totaal moeten wij 765 liter water verversen om op een nitraat waarde te komen van 10 mg/l (3x 225 liter en 1x 90 liter verversen).
Bovenstaande methode van verversen is aan te bevelen wanneer er acute problemen met de waterwaarden zijn. Het voordeel van 50% water verversen is dat er voldoende zwemruimte en schuilgelegenheid tussen de waterplanten aanwezig blijft.
Grafiek-25-procent-waterverversen-versie-a25% is een veel gebuikt percentage bij water verversen. Als je dit elke week zou toepassen dan is na acht weken nog 10,01% van het oude water aanwezig. Bij aquaria met lichte watervervuiling is dit een goede optie. Maar je zult dan elke week je water moeten testen om er zeker van te zijn dat de waterwaarden niet verslechteren.
Grafiek-10-procent-waterverversen-versie-aEen laag percentage, bijvoorbeeld van 10% verversen, wordt veel gebruikt om de dagelijkse vervuiling te compenseren. Natuurlijk moet er minimaal eens per week een grote waterverversing plaatsvinden. Na zes verversingen is nog 53,14 % oud water aanwezig.
Grafiek-50-25-10-procent-waterverversen-versie-aWil je zo snel mogelijk de waterwaarden onder controle krijgen met zo min mogelijk waterverbruik, dan kan je ook dit schema gebruiken. Je start met twee verversingen van 50% per dag en daarna ververs je elke dag volgens de tabel. Het is de bedoeling dat de vervuiling ook uit de filters en het bodemmateriaal wordt verwijderd. Dit is een moeizaam proces omdat het veel langzamer gaat dan het verwijderen van de vervuiling in het water. Maak het verversingsschema wel af en controleer je waterwaarden.
Opmerking
Wilt u zelf een waterverversingsgrafiek samenstellen, download dan het voorbeeld Exel 2016 bestand.
Verversen of doorspoelen!
Bij grote aquaria is vaak een overloop aanwezig richting het riool. Door vers water toe te voegen aan het aquarium stroomt het overtollige (vuile) water richting het riool. Deze methode is uiterst effectief wanneer het waterverbruik niet van belang is. Het probleem is dat het vuile water wordt gemengd met het verse water waardoor een deel van het verse water direct naar het riool wordt geleid. Bij grote aquaria met kleine hoeveelheden water doorspoelingen is deze methode nog acceptabel. Maar als je meer dan 25% van het water wilt verversen, dan spoel je ook behoorlijk wat vers water weg. Deze methode wordt veel gebuikt bij grote installaties van zowel kwekers als handelaren.
Lees meer over: De aquarium onderhoudsslang: Water verversen zonder emmers!
Heeft u vragen of opmerkingen? Laat dan een bericht achter in het Reactieveld. Wij proberen uw bericht zo snel mogelijk (binnen 24 uur) te beantwoorden.
Beste, ik ben in het bezit van een zestal discusvissen, reeds twee jaar oud. Aquarium van 250 liter. De verversing om de 5 dagen de helft verversing. Water op temperatuur gebracht en klaargemaakt in een apart vat. De ph 6,5 geen nitriet of zeer weinig. Nu na de verversing duurt het een eindje eer de discussen weer hun normale gedrag vertonen. De eerste dag tezamen in een hoekje. Ze zijn nogal stil. Mineralen worden op voorhand bijgedaan. Wat is de oorzaak of moet ik meer of minder verversen? gr Johan
Discusvissen die stil in het hoekje zitten voelen zich niet lekker of ondervinden te veel stress. Onder normale omstandigheden kunnen discusvissen zich terugtrekken tijdens het onderhoud van het aquarium. Zij zoeken een rustig plekje op waar ze niet verstoord worden of veiligere voelen. Daarom moet je in een aquarium voldoende schuilgelegenheden bieden, zoals grote planten, wortelhout of een afzetkegel plaatsen.
Als ik naar mijn eigen beplante discusaquarium kijk dan moet ik tijdens de onderhoudswerkzaamheden de discusvissen geregeld opzij duwen omdat ze te nieuwsgierig zijn. Blijkbaar voelen zich veilig genoeg om gewoon rond te zwemmen tijdens de werkzaamheden. Bij mijn kweekbakken is eigenlijk hetzelfde verhaal.
Zeer jonge of nieuwe discusvissen willen zich nog wel eens in een hoekje verschuilen omdat zij nog niet gewend zijn aan de nieuwe omstandigheden. Dit kan een paar weken duren als de vissen niet aan mensen gewenst zijn. Heb je de vissen in een aparte kweekruimte staan dan zij de discusvissen over het algemeen iets schuwer.
Nu ga ik ervanuit dat je de werkzaamheden rustig uitvoert en dat je waterwaarden in orde zijn. Voor het water verversen kan je het beste met een ‘Aquarium vulpijp’ gebruiken.
Lees meer over: Een aquariumvulpijp is een onmisbaar hulpstuk bij het waterverversen!
Bij een kweekbak kan je het beste een ‘Bodemreiniger’ voor het reinigen van de aquariumbodem gebruiken. Vullen doe je met een ‘Aquarium vulpijp’.
Lees meer over: Bodemreiniger voor kweekbakken
Door efficiënt en rustig onderhoud te plegen verminder je veel stress bij de vissen. Persoonlijk ben ik geen voorstander om de pH-waarden te verlagen als je kraanwater een zuurgraad heeft van Ph 7 (standaard drinkwater waarden in Nederland) Al onze (discus)vissen krijgen standaard kraanwater op het gewenste temperatuur. Alleen als wij gaan kweken passen wij de waterwaarden aan voor het koppel. Op het moment dat de jongen op de ouders zitten gaan wij geleidelijk over naar kraanwater.
Snelle waterwaarden schommelingen (zoals zuurgraad en temperatuur) worden door discusvissen niet als prettig ondervonden. Nu schommelen de waterwaarden per seizoen maar dit is zeer geleidelijk.
Lees meer over: Waterwaarden en problemen
Als je vissen dagen van slag zijn van een onderhoudsbeurt dan is er meer aan de hand. Zij moeten binnen enkele uur weer normaal gedrag vertonen. Ik heb het vermoeden dat je waterwaarden niet perfect zijn. (Verschil kraanwater/aquariumwater te groot)
Als je chloor houdend water gebruikt dan kunnen de vissen daar last van hebben het chloor is na een goede dag beluchten uit het water verdampt. Je kan ook je kraanwater vergelijken met je aquariumwater dan weet je wat de verschillen zijn. Gebruik eens geen toevoegingen aan het water!
Je kan ook een onderhoudsbeurt geven zonder water te verversen. Herstellen je vissen snel dan weet je dat het de waterwaarden zijn.
Vragen:
– Wat zijn je waterwaarden? (kraan water, aquariumwater)?
– Hoe maak je je water aan en welke waterverbeteraars gebruik je?
– Welke mineralen gebruik je?
Geachte, ik woon in Spanje en wij hebben daar veel chloor in het water ook de ph is rond de 8.3, ik ververs 2 maal 30%, gewoon met koud leidingwater maar wel over een koolstoffilter.
Daarna voeg ik extra Sera aquatan toe, ook om het aanwezige chloor eruit te halen, omdat ik bijna geen mogelijkheid heb om eerst een vat water aan te maken, ook voeg ik evt. als laatste een ph verlager toe, ik ben op zich tegen al die toevoegingen, en wil dus via deze weg vragen hoe ik een betere verversing kan toepassen…..?? omdat het toch 2 maal per week gebeurt.
Als je voor discusvissen aquariumwater moet aanmaken dan kan je het beste een voorraadvat vullen met osmosewater. Het osmosewater kan je op temperatuur brengen met een verwarmingselement en met een luchtpompje met luchtsteentje kan je het water weer zuurstofrijk maken. Doormiddel van mineralenzout en eikenextract kan het osmosewater exact op de gewenste waterwaarden brengen. Na 24 uur beluchten is het water zodanig gestabiliseerd dat geschikt is als aquariumwater. Het grootste voordeel van dit systeem is dat je geen ongewenste stoffen in het water zitten en de vissen ondervinden de minste stress van de wisselende waterwaarden!
Heeft u niet de mogelijkheden, dan zit er niets anders op dan aquariumwater verversen met leidingwater. Bij kleinere discusaquaria is het nog mogelijk om het water aan te maken in 20 liter jerrycans. Dit is niet ideaal maar het is beter dan niets! Bij grotere aquaria wordt meestal tuinslang methode gebruikt.
Lees meer over: De aquarium onderhoudsslang: Water verversen zonder emmers!
Er zijn twee grote verschillen met de osmosewater methode heb je alle stoffen uit het drinkwater gehaald. De vissen komen nooit in aanraking met ongewenste stoffen en je krijgt altijd de gewenste waterwaarden. (Mits je het goed aangemaakt!) Bij de kraanwater methode verwijder je de ongewenste stoffen achteraf met waterverbeteraars! Bij deze methode komen de vissen in aanraking met de ongewenste stoffen. Het tweede nadeel is dat je waterwaarden meer schommelen aangezien je het water niet kunt voorbereiden.
Hoe je het ook bekijkt ideale waterwaarden komen zelden uit de kraan. Er zijn verschillende methoden om aquariumwater aan te maken. In Nederland hebben wij de luxe dat wij uitstekend drinkwater hebben. Afhankelijk van de gewenste waterwaarden is het relatief eenvoudig dit aan te passen.
Ik heb gemerkt dat men in het buitenland het een stuk lastiger kan zijn. Voor alles is er een oplossing te vinden, je kan zelfs realtime aquariumwater aanmaken. De volgende stap naar automatische waterverversingssystemen is zo gemaakt. Je moet dit wel willen of kunnen i.v.m. de benodigde ruimte en kosten!
In uw geval zit er niets anders op dan op de huidige manier water te verversen. Bijna alle methoden gaan er van uit dat je het water tijdelijk moet opslaan om zo uiteindelijk aan de gewenste waterwaarden te komen.
bedankt voor het publiceren van alle info, heel nuttig. Ik heb zelf een bak van 800 liter en een bioloog van 200 liter. De bioloog zit op het riool dus kan al vrij gemakkelijk verversen. Het echt automatisch verversen zou wel een mooie stap zijn. Als ik het zo lees, lijk je dat ook voor elkaar gekregen te hebben. Hoe heb je dat gedaan? Ik heb wel eens zitten denken aan magneetventielen die op gestelde tijden open en dicht gaan en water af en toe voeren maar klinkt toch altijd risicovol.
Het automatisch water verversen wordt bij mij geregeld door een Profilux (aquarium computer). Deze stuurt een magneetventiel aan die onverwarmd drinkwater aan het aquarium toevoegt. Om 9:00 uur 100 liter water en om 21:00 uur 100 liter water. Aangezien het totale watervolume van mij aquarium ongeveer 1300 liter bedraagt (inclusief filtersysteem) zakt de watertemperatuur maximaal 0,3 graad in de wintermaanden. Voor de aanvoer van drinkwater (na de magneetventiel) gebruik ik een 1/4″ osmoseslang. Door de geringe diameter is de wateropbrengst bij mijn aquarium 10 liter per minuut.
Het mooiste zou zijn dat tijdens het water verversen verwarmd water met de juiste waterwaarden werd gebruikt. Dit is alleen mogelijk als men een voorraadvat met aquariumwater gebruikt. Helaas was dit niet mogelijk i.v.m. de beperkte ruimte. Door twee keer per dag water te verversen is de constructie van het automatische water verversing simpel gehouden. Heb je geen automatische waterverversingssysteem dan kun je ook een GARDENA Besproeiingsbesturing Select gebruiken. Het enige nadeel is dat je een keer per jaar de batterijen moet vervangen.
Beste, misschien mag ik hier aan toevoegen dat het ook gedaan wordt door her osmoseapparaat in de waterloop van het filtersysteem op te nemen met een opbrengst van 80% (booster) en het warme aquariumwater hier doorheen te voeren, warm water heeft een betere opbrengst en het verlies aan warmte is er niet en het scheelt ook in het waterverbruik. ( bron Piwowarski), eventueel gevolgd door een UV lamp. Het lijkt mij dat de rest van het water dan automatisch aangevuld kan worden met de hiervoor omschreven installatie. Vriendelijke groet, Jan
Het rendement van een osmoseapparaat is hoger als je het water verwarm. Helaas gooi je ook een deel van het verwarmde water weg. Het verwarmen van water is een dure aangelegenheid.
Het indirect water verwarmen is niet de rendabelste methode. Of het rendabel is moet je echt berekenen.
Wil je effectief water verversen dan moet je het niet doen met doorspoelen. Met doorspoelen spoel je ook een deel van het schone water weg. Je moet eerst het te vervangen water afvoeren en daarna weer aanvullen.